डी.ए.वी.पब्लिकविद्यालयः
द्वारका,नवदेहली
प्रदत्तकार्यम् विषयः -संस्कृतम्
उपविषयः-उपपदविभक्तिः
पञ्चमीविभक्तिः
–
·
पृथक् – १. पिता ----------(वित्तकोष) धनम् आनयति ।
२.---------
(शय्या) बालः पतति ।
३. सः ----------(मन्दिर) नैवेद्यम् आनयति ।
४.
मालाकारः ---------(वाटिका) पुष्पाणि आनयति ।
५. छात्रः -----------(पुस्तकालय) पुस्तकानि
स्वीकरोति ।
·
बहिः - १. ----------(ग्राम) बहिः मन्दिरम् अस्ति ।
२. ------------- (कक्षा) बहिः अध्यापिका प्रतीक्षां
करोति ।
३.
-----------(नगर) बहिः एकः आश्रमः अस्ति ।
४. मीनाः ---------(जल) बहिः न जीवन्ति ।
५. ---------(प्रकोष्ठ) बहिः किमर्थं कोलाहलः
अस्ति ।
·
विना - १. बालकः ---------- (जननी) विना रोदिति ।
२. -----------(पुस्तक) विना कथं पठिष्यति भवान्
?
३.
----------(मित्र) विना सः न क्रीडति ।
४. अद्यत्वे -----------( धन) विना किमपि कार्यं
न भवति ।
५. सा -------- (सुमित्रा) विना गमिष्यति
आपणम् ।
·
ऋते - १. -------------(ईश्वर) ऋते कः सृष्टिं चालयति
।
२.
-----------(जल) ऋते मीनाः न जीवन्ति ।
३. ----------- (प्राणवायु) ऋते जीवनं न सम्भवति
।
४.
--------(ज्ञान) ऋते मुक्तिः न भवति ।
५.
----------(सम्भाषण) ऋते भाषा न आगच्छति ।
षष्ठीविभक्तिः
–
·
सम्बन्धे - १. एषा ---------(सलिल) लेखनी अस्ति ।
२. --------(बालक) गृहं कुत्र अस्ति ?
३. इदं पुस्तकं -----------(लता) अस्ति ।
४. ---------(नदी) नाम गङ्गा अस्ति ।
५. -----(फल) नाम आम्रम् अस्ति ।
·
उपरि - १.
-----------(भवन) उपरि एकः खगः तिष्ठति ।
२. ---------(उत्पीठिका) उपरि मार्जनी अस्ति ।
३. -----------(पुस्तक)
उपरि लेखनी अस्ति ।
४. ---------(वृक्ष) उपरि चटका अस्ति ।
५.
---------(गृह) उपरि ध्वजः अस्ति ।
·
अधः - १. ----------(वृक्ष) अधः यात्री तिष्ठति ।
२. ----------(उत्पीटिका) अधः समाचारपत्रम् अस्ति ।
३. ---------(लेखनी) अधः पुस्तकम् अस्ति ।
४.
---------(हस्त) अधः रुप्यकाणि सन्ति ।
५.
----------- (कारयान) अधः शुनकः शयनं करोति ।
·
श्रेष्ठता-निर्धारणे -१. ----------(बालक) रामः पठने श्रेष्ठः अस्ति ।
२. ----------(खग) कोकिलः मधुरं गायति ।
३. -----------(क्रीडक)
धोनी उत्तमं क्रीडति ।
४.
-----------(धाविका) पी.टी.उषा तीव्रं धावति ।
५.
----------(नदी) गङ्गा पवित्रतमा भवति ।
सप्तमीविभक्तिः
–
·
आधारे - १. मम --------(गृह) पञ्च जनाः सन्ति ।
२. भक्तः ---------(देवालय) अस्ति ।
३. पुस्तकालयाध्यक्षः
-----------(पुस्तकालय) अस्ति ।
४. पुष्पाणि -----------(वाटिका) सन्ति ।
५. पुस्तकं ---------(कपाटिका) अस्ति ।
६.मण्डूकः ---------(नदी) अस्ति ।
·
स्निह् - १. पिता ------------- (पुत्र) स्निह्यति ।
२. माता ------------- (पुत्री) स्निह्यति ।
३. अध्यापकाः ----------- (शिष्य) स्निह्यन्ति
।
४. भक्तः --------- (ईश्वर) स्निह्यति ।
५. ईश्वरः -------- (भक्त) स्निह्यति ।
·
वि + श्वस् - १. माता --------- (पुत्री) विश्वसिति ।
२. भक्ताः --------- (ईश्वर) विश्वसन्ति ।
३. शिक्षकाः सर्वेषु -------- (छात्र) विश्वसन्ति
।
४. पुत्रः ------(जनक) विश्वसिति ।
५. शिक्षिका -------(छात्रा) विश्वसिति ।
·
श्रेष्ठता-निर्धारणे- १. ----------(बालक) रामः पठने श्रेष्ठः अस्ति ।
२. ----------(खग) कोकिलः मधुरं गायति ।
३. -----------(क्रीडक) धोनी उत्तमं क्रीडति ।
४. -----------(धाविका) पी.टी.उषा तीव्रं धावति
।
५. ----------(नदी) गङ्गा पवित्रतमा भवति ।
·
निपुण-कुशल-चतुर-दक्ष-प्रवीण-आदिषु –
१.
सचिनः --------(क्रिकेटक्रीडा) निपुणः अस्ति ।
२.
अर्जुनः --------(बाणचालन) प्रवीणः आसीत् ।
३.
अहं ---------- (गायन) कुशलः अस्मि ।
४.
राधा ------- (नृत्य) चतुरा अस्ति ।
५.
सुशीलकुमारः --------(मल्लविद्या) दक्षः अस्ति ।
No comments:
Post a Comment